Wielki Szatan gier bitewnych? 6 mitów o "Age of Sigmar".

      Czas pędzi do przodu niczym rycerz na koniu z piosenki Nocnego Kochanka. Jednym z przejawów tego przykrego zjawiska jest fakt, że wciąż młody system, jakim jest "Age of Sigmar" funkcjonuje na rynku już prawie dwa lata. Jednak samo w sobie niewiele to znaczy. Każdej innej grze można by wyliczyć jej wiek, ale nie byłoby to zbyt inspirujące zajęcie.

Temu jednemu tytułowi warto jednak poświęcić więcej uwagi. Uderzył on bowiem niczym wielki meteoryt w światek gier bitewnych. Towarzyszyło mu wielkie wymieranie, które  jednak stało się okazją dla innych growych organizmów.

     Dwa lata życia sprawiają, że "Age of Sigmar" jest ciągle młodym organizmem. I z wielu powodów ciągle budzi silne emocje. A przynajmniej takie reakcje najczęściej widać w Internecie. Przy czym owe skrajności najczęściej osiągają wartości ujemne. Łatwo napotkać objawy nie tyle niechęci - co wręcz hejtu. Wydaje się, że w niektórych kręgach w dobry tonie jest przywitać się z kumplem słowami: "Cześć Janusz, jak leci, Age of Shitmar to gówno". Oczywiście dla tego typu emocji trzeba szybko znaleźć jakieś uzasadnienie - by nie wyjść na wściekłego ze złości nienawistnika, lecz pozostać w roli uniesionego słusznym gniewem eksperta i konesera. A więc po wyrażeniu nieprzychylnego stanowiska pojawiają się ważkie argumenty: to system na okrągłych podstawkach, zabił starego dobrego battla, a poza tym figurki są brzydkie.

Okrzyk triumfu? Wściekłości? Czy też może czegoś jeszcze innego? Sczekitautujcie sami tu. 

      Głosy z przeciwnej strony barykady nie są tak głośne. Wygląda na to, że ludzie, którym akurat przypadła do gustu nowa (wciąż) propozycja Games Workshop, nie czują nieodpartego przymusu afiszowania się ze swymi preferencjami. Rzadko wyrażeniu aprobaty dla "AoS" towarzyszy pogarda dla innych gier, lub ludzi, którzy w nie grają. Za to również w tym wypadku pojawiają się powody, dla których jest to fajna gra: głównie takie, że jest prosta, tania i nadaje się do beznapinkowych rozgrywek (przy piwie i preclach!).

     Obserwuję takie postawy od jakiegoś czasu i pewnego dnia wpadł mi do głowy pomysł na wpis (którego owoce zaraz poznacie, o ile nie przestaniecie czytać). A gdyby tak zebrać te opinie o Age of Sigmar, jakie są powielane w różnych krótkich sieciowych wypowiedziach - i skonfrontować z faktami? Ciekawe, co z tego wyjdzie?

Jako, że nie czuję się ani przeciwnikiem, ani orędownikiem "AoS" mam nadzieję, że uda mi się przyjąć w miarę obiektywne stanowisko. W dodatku realnie udało mi się zagrać w tą grę kilkanaście razy (czego nie można powiedzieć choćby o "Epicu", "Inquisitorze" czy "Bogach Wojny: Napoleonie"). Wobec tego - może podołam zadaniu zweryfikowania sześciu mitów o "Age of Sigmar"? To się zaraz okaże...



Mit pierwszy. To jest system dla dzieci!

A cio tutaj ma pan? To odcięta główka...

      Niektórzy uważają, że pewne uproszczenia, które występują w tej grze zostały doprowadzone do absurdu. Czy można poważnie traktować grę, której zasady liczą sobie cztery strony? Albo taką, w której nie funkcjonują oddziały w formacjach? Albo też pozbawioną kosztu punktowego figurek? No i nie zapominajmy o największym bezeceństwie, jakiego dopuścili się autorzy - możliwości wystawienia w jednej armii krasnoludów, demonów i orków! A do tego jeszcze zasady dotyczące udawania konia, patrzenia koledze głęboko w oczy i zapuszczania wąsów...

No panie, jak tak można?! Toż to dziecinada, a nie gra figurkowa dla poważnych, dojrzałych mężczyzn!

Gdyby więc uporządkować to, co przemawia za rzekomą infantylnością systemu, wychodzą nam następujące punkty:

a) łatwe i krótkie zasady
b) brak punktów określających koszt jednostek
c) dowolność w kompozycji armii (dobieranie figurek według własnego widzimisię)
d) dziwne zasady, wymagające wygłupiania się przy grze

Przejedźmy się po kolei po tych opiniach.

ad a) Może będzie to kontrowersyjne, ale uważam, że proste i krótkie reguły są bardziej dla dużych chłopców, niż tych, którzy jeszcze nie muszą pracować i utrzymywać własnej rodziny. Dlaczego tak myślę? Z powodu prozaicznych ograniczeń czasowych. Jeśli ma się na głowie tysiąc spraw (i drugie tyle zaległych), to zwyczajnie nie ma gdzie wcisnąć czytania kilkusetstronicowych podręczników i tylko o połowę chudszych ksiąg armijnych. A potem uczyć się ich w stopniu pozwalającym na w miarę płynną grę. Dlatego właśnie sądzę, że im krótsze reguły, tym większa szansa, że dorosły człowiek realnie z nich skorzysta. No i może zagra z własnymi pociechami?

Ale 4 strony reguł podstawowych to tylko jedna strona medalu. Gdyby wejść w szczegóły, to okazuje się, że wcale nie jest to taka prosta gra. A to wszystko za sprawą statystyk oddziałów, zawartych na tak zwanych warscrollach. Każdy z nich to strona a4, na której wydrukowano nie tylko informacje dotyczące ruchu, morale, odporności czy właściwości broni danej jednostki, ale też zasady specjalne. Spójrzmy sobie na jedną z najbardziej zwykłych jednostek, jakie sobie można wyobrazić: kuszników. Oddział ten posiada aż pięć zasad specjalnych, z których cztery są warunkowe. To znaczy - jeśli nastąpi jakaś sytuacja A (i B, i C... bywa tak, że tych warunków jest więcej) - to wtedy ma miejsce jakaś tam modyfikacja standardowych reguł. Oczywiście inne oddziały mają znacznie bardziej wymyślne zasady. Jeśli dodać do tego reguły z batalionów czy z podręczników dodatkowych - to robi się tego bardzo dużo. W praktyce oznacza to, że możesz grać na luzie i nie przejmować się tym, że ty lub przeciwnik o czymś zapomnicie lub coś pomylicie. Z tym, że przy takim podejściu ("Z góry przyjmujemy, że dopuszczamy olewanie zasad") do prostej, bezspinowej zabawy równie dobrze nadaje się 8 edycja WFB lub "Paths of glory".

Inna opcja to potraktowanie zasad "na poważnie" i włożenie wysiłku w to, by o nich pamiętać i przestrzegać ich od A do Z. Co nie jest takim bezsensownym pomysłem, jeśli gra się turniejowo, a o sile armii w dużej mierze decydują zawarte w niej nie taktyka i zarządzanie jednostkami, ale zawarte w niej kombosy (a tak właśnie jest w "AoS"). Tylko wtedy przegrzewa się mózgowy procesor, a zasad do całości rozgrywki nie można nazwać ani łatwymi, ani krótkimi.

To tylko część zasada dodatkowych do ludzkich kuszników. A więc trzeba pamiętać, żeby trafienia na 6tkach bronić ze zmniejszonym savem. No i zwracać uwagę, czy ludzików jest 20 czy mniej (jeśli jest ich np 18, to przy takim układzie podstawek różnica nie jest jasna na pierwszy rzut oka. Podobnie jak pomiędzy 3 a 3,5 cala odległości od przeciwnika).

Czyli - Age of Sigmar ma łatwe zasady podstawowe, ale całość wysiłku  umysłowego (pamięć, koncentracja) związana ze stosowaniem reguł używanych w rozgrywce jest porównywalna z tym doświadczanym podczas bardziej rozbudowanych gier (na przykład "Ogniem i Mieczem"). I trzeba zagrać co najmniej kilkanaście razy, żeby poprawnie opanować i stosować zasady do posiadanych jednostek.

ad b)
Jakaż to był udręka i powód do złorzeczeń! System bez punktów! Jakże tak można! Od tej pory każdy będzie mógł na legalu wystawić w jednej armii trzydziestu Nagashy!
W istocie - podstawowe zasady nic nie mówiły na temat kompozycji armii. Gracze rzeczywiście mogli wystawić do bitwy dowolne posiadane figurki. Dla ludzi, którzy poświęcali znaczną część zabawy na tworzenie rozpisek i roztrząsanie, jakie jest przełożenie kosztu punktowego danej figurki na jej realne możliwości na polu bitwy to było jak strzał z liścia. I zupełne zdewaluowanie takiej koncepcji rozrywki.

Początkowe głosy sympatyków tłumaczyły to podejście założeniem o klimatyczności zabawy. Nie przejmujemy się równowagą sił, tylko snujemy nad stołem opowieść o tym, jak imperialny generał wraz z grupką rycerzy i mieszkańcami wioski (milicja) broni osady przed napaścią trzydziestu Nagashy.
Niemniej jednak brak punktów doskwierał wszystkim tym, którym wydaje się, że gry figurkowe mogą przypominać szachy, w których nie ma równych i równiejszych.

Oczywiście nie ma czegoś takiego, jak równe szanse. Nawet 65 latek pokona młodszych przeciwników, jeśli ma lepsze statystyki.

Ten stan rzeczy nie trwał jednak zbyt długo. Ktoś w Games Workshop uznał, że te punkty jednak się przydadzą. W efekcie tego, po około roku istnienia systemu na rynku wydano oficjalny podręcznik z wartościami punktowymi jednostek - "General's Handbook", którego recenzję możecie przeczytać tu.

Więc dziecko mające problemy z dodawaniem w zakresie do 2000 nie będzie się dobrze bawiło przy tej grze. Od czasu ukazania się podręcznika został on zaakceptowany przez środowisko fanów i powszechnie stosowany w trakcie rozgrywek.

ad c)

     Wolna amerykanka w doborze jednostek też była nie do przełknięcia dla wielu tradycjonalistów. Przecież mroczne elfy nienawidzą wysokich elfów, oba zaś odłamy tej rasy pogardzają orkami. I teraz mogą tak po prostu być w jednej armii! Skandal i Targowica!

Co do faktów - rzeczywiście tak jest. Nic nie zabrania graczom, nawet używającym reguł wydrukowanych w "General's Handbook" łączyć ze sobą modeli przynależących do różnych ras i frakcji. Co prawda w świecie "Age of Sigmar" funkcjonują cztery "Wielkie Alianse" - ale przynależne do nich jednostki mogą bez problemu ze sobą współpracować w trakcie bitwy.

Bez problemu - ale i bez korzyści. Tak się bowiem składa, że złożone zasady poszczególnych oddziałów (oraz zasad dodatkowych) oferują różnego rodzaju synergie i kombosy. O ile uzupełniające się jednostki cechują się odpowiednim słowem kluczowym. To kolejny parametr, oprócz opisanych powyżej współczynników i zasad specjalnych. 

Ponieważ siła danej armii bierze się głównie z możliwości uzyskania bonusów wynikających z tych synergii - nic nie przemawia za tym, by zaśmieca rozpiskę elementami niespójnymi rasowo i narodowościowo. No chyba, że ktoś lubi przegrywać w imię wątpliwego klimatu. 
A zatem - można w tej grze łączyć jednostki różnych z różnych armii. Ale po co?

Granie armią halflingów to 200% klimatu - ale nawet w niej musi być ktoś, kto przyperdoli w razie potrzeby. Źródło

ad d)

    Potwierdzam - takie zasady istnieją. Moja ulubiona dotyczy efektów działań skaveńskiego Screaming Bella. Aż miałem ochotę przygotować na turniej specjalne kostki i zobaczyć, jak się będą bawić przy niej pozostali uczestnicy... 

Faktem jest, że istnieją oficjalne zasady prowokujące graczy do niekonwencjonalnych zachowań. Można ruszyć w tany i spróbować porwać doń przeciwnika. Można porównywać szpiczastośc uszu, lub wydawać wesołe lub gniewne okrzyki. A wszystko to w celu uzyskania takie lub innego bonusu.

W istocie – tego rodzaju reguły są raczej wyjątkiem wśród bitewniaków. Kojarzą się raczej ze współczesnymi grami fabularnymi, w których istnieją rozwiązania nagradzające graczy za „wczuwanie się”.

Są ludzie, którzy mogą się czuć z nimi niekomfortowo, niczym trzeźwy biorący udział w oczepinach. Osobiście uważam jednak, że traktowanie zabawy ludzikami z powagą godną uczestnictwa w pogrzebie nie sprzyja dobrej zabawie. Ostatecznie to tylko ludziki i kostki. Stąd odrobina dystansu i wygłupów może tylko przydać funu tej rozrywce. Ale to tylko moje osobiste zdanie. Natomiast podchodzenie bardzo serio do tej formy spędzania czasu... jakoś mi nie pasuje. Ale podejście ludzi do wygłupiania się w miejscu publicznym, przy obcych - może się przecież różnic od mojego. 

Jak zgadniesz, kto ci sprzedał plaskacza w uśmiech rekina, masz przerzuty sejwów.

Mit drugi: Figurki do Age of Sigmar są brzydkie.

      Ten punkt można by skwitować frazesem: „O gustach się nie dyskutuje” i po prostu przejść dalej. Tylko że takie postawienie sprawy nie tłumaczy zjawiska narzekania na figurki do tej gry. Na rynku funkcjonuje mrowie najróżniejszych modeli, ale nowości do „Age of Sigmar” zawsze mogą liczyć na komentarze typu „Gówno!” lub w najlepszym razie „Dobra jakość wykonania, ale stylistyka do mnie nie przemawia”. Dlaczego tak się dzieje?

      Pewnym wytłumaczeniem może być przyzwyczajenie sporej części publiczności do estetyki klasycznych figurek do „WFB”. Miały one być mniej lub bardziej realistycznymi odwzorowaniami ludzi lub istot humanoidalnych i człekopodobnych, stać w ciasnych regimentach i mniej więcej trzymać ludzkie proporcje oraz nawiązywać do kanonu ikonografii fantasy. Oczywiście różnie było z realizacją tych założeń. Większość uzbrojenia miniaturowych wojowników była za duża i za ciężka, by nim efektywnie walczyć. Zaś proporcje – szczególnie głów, ramion, dłoni – na pewno nie nadawały się do podręcznika przedstawiającego anatomię zdrowych ludzi.

Projektanci figurek do „Age of Sigmar” rozwinęli tą konwencję aż do skrajności. Ludziki nie przypominają już sylwetką Hulka Hogana – ale Niesamowitego Hulka. I pełną parą wychodzą w zakres stylistyki do tej pory kojarzonej z innymi gatunkami (S-F, steampunk). Czy są brzydkie? Moim zdaniem – nie. Jeśli chodzi o jakość wykonania (czyli projekt, rzeźba, odlew) – należą do światowej czołówki. Stylistyka ich jest specyficzna – ale nie można odmówić figurkom dynamiki, majestatyczności i klimatu.

W czym więc problem? Moim zdaniem – w odwróceniu się przez firmę od oczekiwań fanów. Którzy to fani, podobnie jak bohaterowie „Rejsu” lubią te piosenki, które już znają. Takie traktowanie może wzbudzać złość u ludzi, którzy wyobrażali sobie że relacja klient – przedsiębiorca jest relacją dwustronną. I jeśli oni kochali figurki ze Starego Świata, to firma odwzajemni ich uczucia. Postąpiła oczywiście inaczej.

Przecież oni wyglądają jak space marines! A Islam zabrania grania space marinesami!

       Ich reakcja na nowe modele może więc by podobna do tej, jaką przeżywają osierocone dzieci w momencie, gdy tata przyprowadza do domu panią, która za niedługo będzie nową mamusią. To nic, że pani ta jest młodsza, zdrowsza, zna obce języki i nie ma nadwagi ani szklanego oka... Nie jest starą mamą, i to jest jej najgorsza wada, niwelująca każdą zaletę.

Reasumując – piękno (również figurki) jest w oku patrzącego. Ale oko to może być zaślepione przez różne uczucia. Natomiast w porównaniu do figurek wydawanych obecnie przez innych producentów – modele do „Age of Sigmar” znajdują się w ścisłej czołówce. 

Mit trzeci. „Age of Sigmar” jest tani, jak na grę figurkową.

      Tym razem skonfrontujmy się z pozytywną opinią na temat naszego bohatera. Ma to by rzekomo jeden z tańszych systemów bitewnych na rynku. Zastanówmy się nad dwiema sprawami: skąd się wziął taki pogląd? I ile w nim prawdy?

Wspomniałem już o zasadach tej gry. To co jest potrzebne do casualowej gry w domu, można legalnie i za darmo ściągnąć z sieci. „General's Handbook” jest zaś jednym z najtańszych podręczników wydanych przez Games Workshop (75 zł to oficjalna cena katalogowa!). Do tego dochodzą startery w atrakcyjnych cenach: mały za 100 zł, za 13 figurkami w środku, oraz duży (375 zł) kryjący w sobie aż 47 ludków!

Jakby tego było mało, to możemy kupić sobie jeden z 14tu zestawów „Start collecting!” zawierających zalążki różnych armii. Każdy z nich kosztuje 250 zł, ale ta cena jest istotnie niższa, niż w przypadku, gdyby ktoś pokusił się o kupno zawartych w nich modeli oddzielnie.

To nie koniec cenowych atrakcji. Co prawda podrożały zestawy z dawnymi figurkami (na przykład „Knights of Chaos” - ale za to zaczęto pakować do nich znacznie więcej modeli, niż w dawnym wydaniu.

I jeszcze coś, co nie zależy już od polityki marketingowej firmy. Wielu graczy, którzy zbierali armie do starego „Warhammera” ma już modele do „Age of Sigmar”. Może niekoniecznie Stormcastów, ale inne frakcje wcale nie ustępują im siłą.

Wygląda to wszystko bardzo zachęcająco.

Kto da mniej? 

Przynajmniej do momentu, kiedy nie zagłębimy się w szczegóły, i nie dokonamy porównania z innymi grami.

       Jeśli i ty, i twój przeciwnik chcecie dowodzić armiami stormcastów i khornowców – to samo wejście w grę kosztować was będzie 375 zł/2. Ale jeśli akurat wasze sympatie leżą gdzie indziej – koszt ten rośnie do 500 zł. Trudno też odmówić sobie „General's Handbook”. Kolejny krok to rozbudowa armii. Wcześniej pisałem o synergiach i kombosach. Tak się składa przypadkowo (choć ja akurat nie wierzę w takie przypadki), że modele, które znacznie zwiększają możliwości całej armii to albo bohaterowie, albo wielkie potwory (albo bohaterowie dosiadający wielkich potworów). Ceny pojedynczych postaci zaczynają się od około 50 zł i dobijają do setki (na przykład Brokk Grungsson, pojedynczy krasnolud latający na balonie, bohater do najnowszej frakcji – 125 zł). Potwory kosztują odpowiednio więcej – ale cena jest wprost proporcjonalna do ich możliwości. Na przykład Arachnarok kosztuje 175 zł, ale już inny potwór, Megaboss on Maw-krusha – 325. Okazuje się, że w „Age of Sigmar” żyje i ma się dobrze złota zasada Games Workshop - „Pay to win”. Najpotężniejsze modele kosztują najwięcej złotych polskich. Ostatecznie okazuje się, że do tego, by nasze wojska stanowiły istotne wyzwanie dla przeciwnika, trzeba w nie sporo zainwestować. Znacznie więcej, niż wynosi koszt startowy. Być może wydatki przekroczą 1000 zł... Ale to i tak taniej, niż gdyby chcieć kupić od razu silną armię do ósmej edycji WFB.

"Start collecting "za 250 zł! I darmowe zasady! Cała naprzód!!!

      To, jak mają się owe ceny do innych bitewniaków zależy od tego, jaki podgatunek ma reprezentować porównywany system. Jeśli chodzi o klasyczny skirmish – to te gry są oczywiście znacznie tańsze, z całością wydatków na osobę zamykających się w sumie 300tu złotych („Frostgrave”). Gry podobne koncepcją do „Age of Sigmar” - czyli starcia luźnych band („Saga”, „Dragon Rampant”) będą kosztować nas około 200 – 500 zł. Większe systemy (w klimacie masowej bitwy, takie jak choćby „Hail Caesar” czy „Kings of War)” to koszt podobny do zaawansowanej armii do”Age of Simgar” - czyli do 1000 zł (oczywiście rzadko kiedy płacone od razu). Ale i liczebność modeli jest w nich znacznie większa.

Rozprawiając się więc z mitem taniego „Age of Sigmar” powiem, że cenowo wystaje on ponad ten typ gier figurkowych. I może by tani tylko wtedy, jeśli nie zależy ci na dowodzeniu silną armią.



Mit czwarty: "Age of Sigmar" zabił Warhammera Fanatsy Battle.

Tutaj też łatwo pójść na myślowe skróty. To nie gry zabijają gry - to decyzje wydawców (często wynikające z braku popularności danego tytułu, przekładającej się na słabą sprzedaż) zabijają gry. I idziemy dalej, "Age of Sigmar" uniewinniony.

Ale to nie jest takie oczywiste. Szukając ewentualnego zabójcy warto najpierw zastanowić się nad tym, jaka była kondycja nieboszczyka. Czy czasem w chwili zgonu nie był już prawie martwy.

Spójrzmy raz jeszcze, jak wyglądał Warhammer na kilka miesięcy przed zaprzestaniem wspierania tej linii wydawniczej. I popatrzymy na jeden z najgorszych systemów figurkowych w dziejach.

Parę akapitów wcześniej pisałem, że zasady "AoS" są tylko pozornie proste. Natomiast WFB nie dbał nawet o pozory - była to wyjątkowo skomplikowana gra, wymagająca od uczestników wyjątkowego zaangażowania. Trzeba było znać (najlepiej na pamięć) reguły z podręcznika podstawowego, swoją księgę armii - i księgę armii, której używał przeciwnik. Czy ten wysiłek się opłacał? Ależ skąd. Zasady były skomplikowane, nadmiernie rozbudowane, pełne wyjątków, i wcale nie oferowały dynamicznej i emocjonującej zabawy. Wprost przeciwnie - były one brane na warsztat przez różne grupy fanów i poddawane mniejszym lub większym modyfikacjom, by tylko uczynić je grywalnymi. Niestety nie udało się osiągnąć tego efektu.

Zanim pan kupił "Island of Blood", był to w pełni funkcjonujący i grywalny system!

Ale kiepskie zasady to tylko pół problemu WFB. Oprócz znacznych poświęceń intelektualnych, gracze chcący rozpocząć przygodę z tym systemem czekały spore wydatki. Podobnie jak w przypadku "Age of Sigmar" istniały zestawy startowe do WFB, zwane batalionami. Jednak one nie rozegranie partyjki zgodnie z zasadami (np. z powodu braku figurki bohatera, który mógł pełnić rolę generała armii). A więc trzeba było wyłożyć te kilkaset złotych... a potem pomalować co najmniej kilkadziesiąt modeli. No chyba, że ktoś lubił grać szarymi szeregami. Ale taka estetyka nie przyciągała ludzi do starego battla.

W epoce, kiedy coraz trudniej odraczać gratyfikację, takie wymagania zniechęcały ludzi do battla. W efekcie - lepiej sprzedawała się figurka transportowca "Rhino" niż cała armia leśnych elfów. Napływ nowych graczy, zamiast wodospadu, przypominał kapanie z zepsutego kranu.

Oczywiście byli fani tej gry. Ale oni mieli już swoje figurki i nie potrzebowali nowych. Dlatego battl przypominał rolnictwo we współczesnej Polsce - więcej do niego trzeba było dokładać, niż przynosił zysku. Najzwyczajniej w świecie był reliktem z lat 80-tych w połowie lat 2010 (dwatysiącenastych?). I Games Workshop, zamiast próbować kolejnych prób reanimacji (jakimi pewnie były dodatki "Storm of Magic" i "Triumph and Treachery" pozwoliło dinozaurowi odejść do historii. A zamiast niego wydać coś, co ma realny potencjał przyciągnięcia nowych graczy, którzy w efekcie wydadzą nowe pieniądze.

Owszem - śmierć battla i narodziny "AoS" zbiegły się w czasie. Z tym, że przyczyną zgonu tego pierwszego było zaprzestanie uporczywej terapii podtrzymującej życie.



Mit piąty: "Age of Sigmar" ma głupi fluff

       Każda gra figurkowa (nawet szachy) ma swoją fabułę, która uzasadnia, dlaczego ludki się naparzają na planszy czy makiecie. W szachach owe tło fabularne, zwane dalej fluffem jest wyjątkowo ubogie i abstrakcyjne. Ale w przypadku bitewniaków twórcy nierzadko mają dużo większe ambicje i tworzą opowieści złożone, wielowątkowe i pełne zwrotów akcji, niczym "Moda na sukces".

      W przypadku battla pomysł startowy był prosty: weźmy historię Ziemi, zmiksujmy ją z teoriami Danikena i tolkienowskim fantasy. A całość opowiedzmy w ponurym stylu. I tak powstało uniwersum, w którym łatwo się rozeznać. A nawet i polubić je.
Jak widać, ów fluff nie był szczególnie pomysłowy ani oryginalny. Ale wielu fanów poznało go w okresie nastoletnim, kiedy to krytycyzm i gust artystyczny niekoniecznie osiągają maksymalne poziomy.

Typowa mapa terenu do Age of Sigmar.

        Fluff do "Age of Sigmar" ma zupełnie inną postać. Opowiada historię bogów tworzących światy, poszukujących sprzymierzeńców, kłócących się ze sobą i rywalizujących. Wbrew pozorom jest on dość rozbudowany. W wersji skróconej możecie zapoznać się z nim tutaj (ale to 1d4chan, więc w trakcie lektury weźcie poprawkę na uprzedzenia autorów). Dzięki oderwaniu tych opowieści od jednej planety, przypominającej w dodatku Ziemię, autorzy mogli popuścić cugle wyobraźni. Stąd różne światy, połączone siecią teleportów, zaludnione przez fantastyczne istoty. Zdecydowanie postawiono na klimat i ewokowanie nastroju potęgi, odpuszczając sobie takie prozaiczne szczegóły jak ekonomia, geografia czy socjologia.

W efekcie powstał świat, który z jednej strony naładowano różnymi konfliktami, z drugiej zaś dopuszczający każdy możliwy alians i układ sił. Ponadto otwarty, możliwy do wzbogacania nowymi elementami i nowymi zasadami. I taki, nad którym nie wisi miecz Damoklesa - ale możliwy do rozwinięcia się w dowolną stronę.
Oczywiście jest to świat bardzo użyteczny jako tło do gry figurkowej. Żadna z frakcji nie ma stałej przewagi nad innymi, nie ma też nieprzekraczalnych antagonizmów. Jako taki - znakomicie pełni swoją rolę. A gdyby wczytywać się w historię i opisy od najmłodszych lat, niewykluczone, że mógłby się spodobać.

Zastanawianie się nad fluffem każdej niehistorycznej gry to ryzykowne przedsiężwzięcie.

     Niestety, możliwe jest, że wielu graczy "Age of Sigmar" nie pozna tego uniwersum zbyt dokładnie. Sam wydawca sugeruje, że fabuła uzasadniająca walkę nie stoi w tym systemie na pierwszym miejscu. Zasady są za darmo - za tło fabularne trzeba już płacić. Nie jest ono zbyt szczegółowo prezentowane na stronie internetowej. Wygląda na to, że dodano je raczej z poczucia, bo gra bez fluffu to jak frytki bez soli. Ale wymaganie jego znajomości podwyższałoby próg wejścia. Więc nie jest obowiązkowe.



Mit szósty: Nikt nie gra w "Age of Sigmar"

      Jeżeli ktoś jeszcze wierzy w powyższy mit, to chyba na podstawie wczesnych deklaracji oddanych fanów WFB, którzy składali śluby czystości od "AoS", gdy tylko ukazała się ta gra. Potem na facebooku i forach wskazywano z satysfakcją, jak mało ludzi zbierają eventy...

Ale mówimy tutaj o początkach . Obecnie sytuacja wygląda zupełnie inaczej. Dzięki bardzo dogodnej formie wejścia w system, zaangażowali się w niego zarówno zupełni nowicjusze, jak i niejeden weteran. Gdybyś dziś chciał drogi czytelniku ustawić się z kimś na partyjkę, nie będziesz miał z tym większego kłopotu. W dodatku można poszukać sobie przeciwnika w gronie rodziny lub znajomych, którzy do tej pory nie mieli styczności z bitewniakami.

A jeśli to was nie przekonuje, niech przemówi liczba. W chwili pisania tego tekstu grupa na facebooku "Warhammer: Age of Sigmar Polska" liczy sobie 1056 członków.

Ci wszyscy gracze nie zmieścili się na zwykłym zdjęciu, konieczne było panoramiczne. I każdy z nich gra w "Age of Sigmar"!

Jak zwykle wyszedł mi dłuższy tekst, niż planowałem. Nie potrafię utrzymać palców na wodzy... Na koniec odpowiedzmy sobie na pytanie - jaką grą jest "Age of Sigmar"? Co jest jej mocną stroną, a co wadą.
Zacznijmy od plusów. Bardzo łatwo jest zacząć zabawę z tym systemem. Oprócz tego, co napisałem powyżej, trzeba wspomnieć, że Games Workshop wydaje regularnie gry planszowe z tego uniwersum, z figurkami, które z marszu mogą wziąć udział w starciu w "Age of Sigmar". Do tego zapowiadany jest system skirmishowy...
Potężne wsparcie marketingowe przekłada się na łatwość znalezienia kompana do miniaturowej bitwy. I do tego figurki - jeśli podejdzie się do nich bez uprzedzeń, to trudno oceniać je inaczej niż co najmniej bardzo dobrze.

Nadal jest to jednak system od "Games Workshop"; ma on służyć głównie wyciągnięciu kasy. Zasady są mało przemyślane - i trudne do ogarnięcia, jeśli przyjmie się podejście stosowania ich w 100%. Do tego dochodzi "Pay to win"...
Gdyby więc porównać ten system do innych, obecnie funkcjonujących na rynku bitewniaków - wydaje się on być co najwyżej dobrą propozycją. Można się przy nim świetnie bawić, jeśli pasuje wam decyzyjność w tworzeniu kombosów (jak w karciankach) i baaardzo dużo turlania kostkami. Ale raczej nie bez kozery "Age of Sigmar" nie został nawet nominowany do tytułu najlepszej gry figurkowej 2015.

Mocne 6,5 /10.